ਖੁਸਰੇ ਵੀ ਬਰਾਬਰ ਦੇ ਮਾਣ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਹਨ

ਖੁਸਰੇ ਵੀ ਬਰਾਬਰ ਦੇ ਮਾਣ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਹਨ 

-ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ “ਰੁਪਾਲ”

ਬੜੀ ਵਾਰ ਖਿਆਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖੁਸਰੇ ਸਿਰਫ਼ ਸਾਡੀਆਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਚੋਂ ਹੀ ਆਪਣੀਆਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਲੱਭਦੇ ਹਨ। ਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਚਾਅ ਨਹੀਂ ? ਕਿਉਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਦਾ ਇੱਕ ਅਲੱਗ ਅਤੇ ਵੱਖਰਾ ਫ਼ਿਰਕਾ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ? ਇਹ  ਸੋਚ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕੌਣ ਕਿੰਨਾ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ? ਸਮਾਜ? ਉਹ ਆਪ? ਜਾਂ ਹਾਲਾਤ? ਕਿਉਂ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਵਧਾਈ ਲੈਣ ਹੀ ਆਉਂਦੇ ਹਨ? ਸਦਾ “ਮੇਰਾ ਦਿਨ ਵਡਭਾਗੀ ਆਇਆ” ਕਹਿਣ ਵਾਲ਼ਿਆਂ ਲਈ ਕਿਹੜਾ ਦਿਨ ਵਡਭਾਗਾ ਹੈ? ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਉਹ ਆਮ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ??? ਇਹ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਵਾਲ ਮਨ ਨੂੰ ਝੁੰਝਲਾਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਕੌਣ ਹਨ ਇਹ ਲੋਕ? ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਕਿਸੇ ਕਰੋਪੀ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰਕ ਪੱਖ ਤੋਂ ਅਧੂਰੇ ਹਨ। ਜਣਨ-ਇੰਦ੍ਰੇ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਵਿਕਸਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਏ  ਹੁੰਦੇ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ ਉਪਜਣ ਵਾਲ਼ੇ ਰਸ “ਹਾਰਮੋਨ”ਸੰਤੁਲਿਤ ਨਹੀਂ  ਹੁੰਦੇ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਨਾਰਮਲ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ।
ਆਓ ਜਰਾ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਕ  ਪੱਖ ਤੋਂ ਦੇਖੀਏ ਡਾਕਟਰ ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ “ਰੋਗਾਂ ਬਾਰੇ” ਵਿੱਚ  ਲਿਖਦੇ ਹਨ, “ਜਣਨ ਇੰਦ੍ਰੇ ਸਿਰਫ਼ ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਸਗੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਉਪਜਿਆ ਰਸ ਸਰੀਰਕ, ਮਾਨਸਿਕ ਤੇ ਆਤਮਿਕ  ਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਤੇ ਬੜਾ ਹਾਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਜੇ ਤੱਕ ਸੰਸਾਰ ਤੇ ਕੋਈ  ਹਿਜੜਾ ਮਹਾਨ ਫਿਲਾਸਫਰ, ਸਾਇੰਸਦਾਨ ਜਾਂ ਸੰਤ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਪਿਆਰ ਦੇ  ਜੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ ਕੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਗੁਜ਼ਰਦਾ ??
ਇਸ ਨੇ ਕਈ ਮਹਾਨ ਕਵੀ, ਚਿੱਤਰਕਾਰ, ਸੰਤ ਤੇ ਜੇਤੂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਪਰ ਵਧੇਰੇ ਕਾਮ-ਵਿਸ਼ਈ  ਇਨ੍ਹਾਂ ਇੰਦ੍ਰਿਆਂ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪਾਸਾ ਖੋਹ ਸਰੀਰਕ, ਮਾਨਸਿਕ ਤੇ ਆਤਮਿਕ  ਤਾਕਤ ਘਟਾ ਤੇ ਗੁਆ ਬੈਠਦਾ ਹੈ। ”ਇਸ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਕੋਈ ਖਿਡਾਰੀ, ਕਵੀ, ਚਿੱਤਰਕਾਰ, ਸੰਤ, ਸਾਇੰਸਦਾਨ ਕੋਈ ਵੀ ਤਾਂ ਐਸਾ ਪੜ੍ਹਨ-ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਜੋ ਖ਼ੁਸਰਾ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਪਰ ਵਰਣਨ ਕੀਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਰਸ ਸਰੀਰਕ, ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਆਤਮਿਕ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਖੋਜ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪੁਰਸ਼ ਦੇ ਅੰਡਕੋਸ਼ ਦਾ ਰਸ ਹੋਰ ਵੀ ਬੜੇ  ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਮੱਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰੋਟੀਨਜ਼ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਵਰਤਣ  ਲਈ ਬੜੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਭੁੱਖ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਹੱਡੀਆਂ ਟੁੱਟੀਆਂ ਇਸ ਨਾਲ਼ ਛੇਤੀ ਜੁੜਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸਤਰੀਆਂ ਦੀ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਵਿੱਚੋਂ ਵਧੇਰੇ  ਲਹੂ ਦਾ ਵਗਣਾ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਬੁੱਢਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਘਾਟਾ ਟੀਕਿਆਂ ਨਾਲ਼  ਪੂਰਾ ਕਰਕੇ ਜਵਾਨੀ ਵੱਲ ਮੋੜ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੁਭਾਅ ਵਿਚ ਇੰਨਾ  ਫ਼ਰਕ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਾਮੀ ਪੁਰਸ਼ ਇਸ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਜਾਣ ਤਾਂ ਇਸਤਰੀਆਂ  ਦੇ ਰਖਵਾਲੇ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਵਿਗਿਆਨੀ ਆਸ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੇ ਇਹ ਰਸ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਉਮਰ ਨਹੀਂ ਵਧਾ  ਸਕਦਾ ਤਾਂ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਬੁਢਾਪੇ ਦੇ ਔਖ ਤੇ ਦੁੱਖ ਜਰੂਰ ਦੂਰ ਰੱਖ  ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਸਪਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਖੁਸਰਿਆਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਜੀਵਨ-ਰਸ  ਸੰਤੁਲਿਤ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਕਿਤੇ ਜਣਨ ਅੰਗ ਪੂਰੇ ਵਿਕਸਿਤ ਨਹੀਂ ਜਾਂ ਵੱਧ ਵਿਕਸਿਤ ਹਨ। ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਉਹ ਸਰੀਰਕ, ਮਾਨਸਿਕ ਤੇ  ਆਤਮਿਕ ਪੱਖ ਤੋਂ ਨਿਰਬਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜਣਨ ਅੰਗ ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਦੇ ਹਨ ???
ਕੀ ਉਹ ਸੱਚਮੁੱਚ ਕੋਈ ਹੋਰ  ਮਰਦ-ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ??? ਜੇ ਕਰ ਸਕਦੇ ਨੇ  ਤਾਂ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ??? ਸਰਕਾਰ ਨੇ, ਸਮਾਜ ਨੇ ਹੱਥ, ਪੈਰ, ਅੱਖਾਂ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਅੰਗਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਅੰਗਹੀਣ ਮੰਨਿਆ ਹੈ। ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਪਿੱਛੇ ਰਹੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤਰਾਂ ਦਾ ਵਿਵਹਾਰ ਹੈ। ਸਕੂਲ ਵੀ ਅਲੱਗ ਹਨ। ਪਾਗਲਾਂ ਲਈ ਵੀ ਪਾਗਲਖਾਨੇ ਹਨ। ਪਰ ਕਿਧਰੇ  ਸੁਣਨ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਕਿ ਕੋਈ ਸਰਕਾਰੀ ਜਾਂ ਗੈਰ ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾ  ਵੱਲੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਕੈਂਪ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹੋਣ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਪੜ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਖੋਜ ਹੋਈ ਹੋਵੇ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਿਨ ਹੋਵੇ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਧਿਕਾਰ ਹੋਣ ਜਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹੋਣ। ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਕਿ ਮਰਦ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੋਵੇਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਨੋਸਥਿਤੀ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਸਮਾਜ ਤੋਂ ਅਲੱਗ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਹੋਰ ਕੋਈ  ਕੰਮ ਨਾ ਕਰਕੇ ਸਿਰਫ਼ ਵਧਾਈ ਲੈਣ ਦੇ ਕੰਮ ਤੇ ਚਲ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਭਲਾ ਮਨੁੱਖ ਵਧਾਈ ਕਦੋਂ ਦਿੰਦਾ ਹੈ? “ਮੁੰਡਾ ਜੰਮਣ ਤੇ”, “ਮੁੰਡੇ  ਦੇ ਵਿਆਹ ਹੋਣ ਤੇ” ਆਦਿ। ਯਾਨੀ ਲੜਕੀ ਅਤੇ ਲੜਕੇ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ। ਕੀ ਕਿਸੇ ਨੇ ਲੜਕੀ ਜੰਮਣ ਤੇ ਖੁਸਰੇ ਨਚਾਏ ਹਨ??? ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ??? ਇੱਕ ਗੱਲ ਹੋਰ, ਖੁਸਰੇ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ  ਸਭਿਅਕ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਕਹਾਉਣ ਵਾਲ਼ਾ ਮਨੁੱਖ ਅਸ਼ਲੀਲ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ “ਸ਼ਰੇਆਮ”ਨਹੀਂ ਸੁਣ ਸਕਦਾ। (ਉਝਂ ਉਹ ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਤੇ ਅਮਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਅਸ਼ਲੀਲ ਹੈ)। ਇਸ ਲਈ ਖੁਸਰੇ, ਜਾਣ ਬੁਝ ਕੇ, ਰੇਟ  ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੀ ਖੁਲ੍ਹੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਵਰਤਦੇ ਹਨ ਤਾਂਕਿ ਵਧਾਈ  ਦੇਣ ਵਾਲ਼ਾ ਜਿਆਦਾ ਪੈਸੇ ਤੇ ਤੋਹਫ਼ੇ ਦੇਵੇ। “ਫਸੀ ਨੂੰ ਫਟਕਣ ਕੀ”?  ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਨੱਕ ਰੱਖਣ ਲਈ ਖੁਸਰੇ ਵੀ ਨਚਾਉਂਦਾ ਹੈ,  ਅਸ਼ਲੀਲਤਾ ਵੀ  ਸੁਣਨਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ। ਰੇਟ ਘੱਟ ਕਰਦਿਆਂ ਕਈ ਵਾਰ ਤਕਰਾਰ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਸਾਡੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ  ਬਦ-ਦੁਆ ਬਹੁਤ ਮਾੜ੍ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਇੱਕ ਪਿਤਾ ਨੇ ਪੁੱਤਰ ਦੇ ਵਿਆਹ ਤੇ ਖੁਸਰਿਆਂ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦੇਣ ਦੀ ਥਾਂ ਅਪਮਾਨਿਤ ਕਰਕੇ ਤੋਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਕੁਦਰਤੀ ਉਸ ਵਿਆਹ ਵਾਲ਼ੇ ਲੜਕੇ ਦੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਕੋਈ ਔਲਾਦ ਨਹੀਂ ਹੋਈ। ਤੇ ਫਿਰ ਇਸ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ  ਬਦ-ਦੁਆ ਨਾਲ਼ ਜੋੜ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਭਾਵੇਂ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਆਧਾਰ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਲਈ ਸਰਾਪ ਤੋਂ ਡਰਦਿਆਂ ਹਰ ਕੋਈ ਇਨਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਪੂਰੀ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਲੋੜ ਹੈ ਖੁਸਰਿਆਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਮਾਣ ਸਤਿਕਾਰ ਦੇਣ ਦੀ। ਉਹ ਵੀ ਸਮਾਜ ਦਾ ਹੀ ਅੰਗ ਹਨ। ਜੇ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ ਤੇ ਕੋਈ ਨੁਕਸ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਦੇ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਉਹ ਆਪ ਨਹੀਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ, ਕੁਸ਼ਲਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਨਣ ਦੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਦੀ  ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ, ਅਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਸਰੀਰ ਵਿਗਿਆਨੀ, ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ ਤੇ ਇਸ ਜੀਵ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰਾਂ ਘੋਖਣ, ਪਰਖਣ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਚੇਤੰਨਤਾ ਫੈਲਾਉਣ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਏਡਜ਼ ਦੇ ਰੋਗੀ ਨਾਲ਼ ਪਿਆਰ ਮਿਲਵਰਤਨ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਲਿਆ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ, ਸਮਾਜ ਸੇਵੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਰਾਹੀਂ ਸਮਾਜ ਦੇ ਇਸ ਅਣਗੌਲੇ ਅਤੇ ਫ਼ਾਲਤੂ ਸਮਝੇ ਜਾਂਦੇ ਅੰਗ ਬਾਰੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਜਾਗ੍ਰਤੀ ਲਿਆ ਸਕਦੇ?? ਜਰੂਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਖ਼ਬਰ ਸੁਣਨ ਵਿੱਚ ਆਈ ਸੀ ਕਿ ਖੁਸਰਿਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲਈ ਰੀਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਦੀ ਮੰਗ ਵੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਹੁਣੇ ਅਜੇ ਪਿੱਛੇ ਜਿਹੇ ਹੋਈ  ਮਰਦਮ ਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਫਾਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿੰਗ ਦੇ ਤਿੰਨ ਕਾਲਮ ਬਣਾਏ ਏ  ਸਨ-  ਮਰਦ, ਔਰਤ ਅਤੇ “ਹੋਰ”। ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਤੇ ਵਿਚਾਰਨ ਵਾਲ਼ੀ  ਗੱਲ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਓਹੀ ਆਉਣਗੇ ਜਿਹੜੇ ਜੱਗ-ਜਾਹਰ ਹਨ, ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਵਧਾਈ ਲੈਣ ਦਾ ਕੰਮ ਹੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਕੁ ਮਰਦ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲੁਕੇ ਛਿਪੇ ਖੁਸਰੇ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਬਿਲਕੁਲ ਉਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਲੁਕੇ ਹੋਏ ਏਡਜ਼ ਦੇ ਰੋਗੀ ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲ਼ੀ ਘਾਟ ਨੂੰ ਹੀ ਅੰਗਹੀਣਤਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮਨ ਅਤੇ ਤਨ ਦਾ ਬਹੁਤ ਗੂੜ੍ਹਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ। ਕੌਣ ਜਾਣੇ, ਜੋ ਉਤਾਂਹ ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੇ, ਉਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀ ਅਤੇ ਕਿਸ ਤਰਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ।
ਸਾਡੀ ਇੱਛਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਬਾਰੇ ਵਧੇਰੇ ਖੋਜ ਹੋਵੇ, ਕੀ ਖੁਸਰੇ ਹੋਰ ਕੋਈ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ??? ਵਧਾਈ ਲੈਣਾ ਤਾਂ  ਮੰਗਣ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੈ। ਜੇ ਕਲ੍ਹ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਆਸ ਕਰੀਏ ਕਿ ਸਮਾਜ ਦੀ  ਸੋਚ ਲੜਕੀ ਲੜਕੇ ਪ੍ਰਤੀ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ਼ ਕਿਹੜਾ ਕੰਮ ਹੋਵੇਗਾ??? ਅਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਂਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ  ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਮੁਤਾਬਿਕ ਕੰਮ ਲਿਆ ਜਾਵੇ। ਨਾਲ਼ ਹੀ ਇਨਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵੀ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣ ਤਾਂ ਕਿ ਇਹ ਮਾਣ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ਼ ਆਪਣੀ ਜਿੰਦਗੀ ਜਿਊ ਸਕਣ। ਕੁਦਰਤੀ ਘਾਟ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀਣ ਭਾਵਨਾ ਨਾ ਲਿਆਵੇ  ਨਾ ਹੀ ਸਾਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਕੋਈ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਕੁੜੀ ਜੰਮੀ ਤੇ ਮੇਰੇ ਮਨ ਚ\' ਇੱਕ ਦਮ ਛਾ ਗਏ ਖੁਸਰੇ ।
ਬੁਲਾਇਆ ਮੈਂ ਵਧਾਈ ਲੈਣ ਨੂੰ ਤਦ ਆ ਗਏ ਖੁਸਰੇ ।

ਵਜਾ ਤਾੜੀ ਦੋ ਹੱਥਾਂ ਦੀ ਸੁਹਾਵੇਂ ਗੀਤ ਗਾਏ ਫਿਰ,
ਮੇਰੇ ਵਿਹੜੇ ਚ\' ਨੱਚ ਨੱਚ ਕੇ ਧਮਾਲਾਂ ਪਾ ਗਏ ਖੁਸਰੇ ।

ਮੇਰੀ ਲਾਡੋ ਤੋਂ ਮੁੜ ਮੁੜ ਕੇ ਪਿਆ ਬਲਿਹਾਰ ਮੈਂ ਜਾਵਾਂ,
"ਮੇਰਾ ਦਿਨ ਆਇਆ ਵਡਭਾਗੀ", ਇਹ ਸੱਚ ਸੁਣਾ ਗਏ ਖੁਸਰੇ ।

"ਤੇਰਾ ਨਾਂ ਹੋਏਗਾ ਰੋਸ਼ਨ, ਜਮਾਨਾ ਤੱਕਦਾ ਰਹਿ ਜੂ ,"
ਝੜੀ ਖੁਲ੍ਹੀ ਅਸੀਸਾਂ ਦੀ, ਦਿਲੋਂ ਸਨ ਲਾ ਗਏ ਖੁਸਰੇ ।

ਵਧੇਗੀ ਵੇਲ ਹੁਣ ਜੱਗ ਦੀ, ਕਰਾਂਤੀ ਆਏਗੀ ਇੱਕ ਦਿਨ,
ਉਠਾ ਕੇ ਬਾਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚੀ, ਮੁਖੋਂ ਫ਼ੁਮਾ ਗਏ ਖੁਸਰੇ ।

ਕਿਤੇ ਗਿੱਧੇ ਦੀ ਬੋਲੀ ਸੀ, ਕਿਤੇ ਸੀ ਢੋਲ ਦਾ ਡੱਗਾ,
ਪਿਆ ਦੀ ਦਾ ਜਿਹੜਾ ਪਾੜਾ, ਉਹ ਅੱਜ ਮਿਟਾ ਗਏ ਖੁਸਰੇ ।

ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮੇਰੀ ਖੁਸ਼ੀ ਵੰਡੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗ਼ਮ ਕਿਵੇਂ ਵੰਡਾਂ ?
"ਰੁਪਾਲ\" ਨਾ ਸਮਝ ਵਿਚ ਆਵੇ ਤੇ ਸੋਚੀਂ ਪਾ ਗਏ ਖੁਸਰੇ ।

ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ “ਰੁਪਾਲ”

ਲੈਕਚਰਰ ਅਰਥ-ਸ਼ਾਸ਼ਤਰ,

ਸਰਕਾਰੀ ਸੀਨਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ,

ਭੈਣੀ ਸਾਹਿਬ(ਲੁਧਿਆਣਾ) -141126

 ਸਮਲਿੰਗਕ:-  ਖੁਸਰੇ ਜਿੰਨਾ ਨੂੰ ਕਿੰਨਰ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਾਲੇ ਆਖਦੇ ਹਨ ਇਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੁਖਦਾਈ ਜੀਵਨ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਹੈ , ਕੋਈ ਵੀ ਬੱਚਾ ਆਪ ਫੈਸਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਕਿ ਓਹ ਕਿਸ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆਂ ਉੱਤੇ ਆਵੇ ...ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵਿਹੜਿਆਂ ਚ ਨੱਚਣਾ ਜਦੋਂ ਮਰਨ ਦਾ ਵਕਤ ਆਉਣਾ ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਦੱਬ ਕੇ ਕੁੱਟਣਾ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਅਰਥੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨ ਤੱਕ ਲਿਜਾਣੀ ਇੱਕ ਬੇਹੱਦ ਪਛੜੇ ਹੋਏ ਸਮਾਜ਼ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ .

ਸੌ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਲਿੰਗਕਤਾ ਅਪਰਾਧ ਨਹੀਂ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ। ਕੁਝ ਲੋਕ ਸਮਲਿੰਗਕਤਾ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਵੇਖਦੇ ਹਨ। ਪੱਛਮ ਵਾਲੇ ਬਾਈਬਲ ਵਿੱਚ ਵਰਣਿਤ ਦੋ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਨਗਰਾਂ- ਸੋਡੋਮ ਅਤੇ ਗੋਮੇਰਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸਮਲਿੰਗਕਤਾ ਦੇ ਦੁਰਾਚਾਰ ਦੀ ਅਤਿ ਕਾਰਨ ਗਰਕ ਗਏ ਸਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਧਾਰਮਿਕ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਹੀਣ ਅਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਸਮਾਜਿਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਸਮਲਿੰਗਕਤਾ ਨੂੰ ਕੁਝ ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤਕ ‘ਹਾਰਮੋਨਲ ਡਿਸਆਡਰ’ ਦੀ ਸੁਭਾਵਿਕ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਹੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਮਲਿੰਗਕਤਾ ਕਿਸੇ ਬੰਦੇ ਵਿੱਚ ਜਮਾਂਦਰੂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਬੋਧ ਜਾਂ ਅਗਿਆਨਵੱਸ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਕਮੀ ਦਾ ਇੱਕ ਆਦਤ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਣਾ ਹੀ ਸਮਲਿੰਗਕਤਾ ਹੈ। ਸਰਵੇਖਣ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਸਵੈਇੱਛਾ ਨਾਲ ਸਮਲਿੰਗਕ ਨਹੀਂ ਬਣਦਾ। ਸਮਲਿੰਗਕਤਾ ਸੁਭਾਵਿਕ ਵਿਕਲਪਕ ਲਿੰਗਕਤਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਚਿਕਿਤਸਾ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਸਮਝ ਪ੍ਰਕਿਰਤਕ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੀ। ਇਹ ਅਜਿਹਾ ਵਿਵਹਾਰ ਹੈ ਜੋ ਸਮਲਿੰਗੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਮਾਜ ’ਚੋਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਉਸ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਮਜਬੂਰਨ ਵਿਰੋਧੀ ਲਿੰਗ ਨਾਲ ਦੈਹਿਕ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਮਲਿੰਗੀ ਵਿੱਚ ਕਾਮ ਸੁੱਖ ਦੀ ਚੇਸ਼ਟਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਸਮਲਿੰਗਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਵੇਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਇਸ ਦੇ ਸਮਰਥਕ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਵਿਰੋਧੀ ਧਰਮ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣਾ ਸਮਰਥਨ ਦ੍ਰਿੜ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸਮਲਿੰਗਕਤਾ ਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬਹਿਸ ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਮਲਿੰਗਕਤਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ? ਉਹ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੱਥਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜ-ਮਰੋੜ ਕੇ ਆਪਣੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਭੁਗਤਾਉਂਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇੱਥੇ ਇਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਧਰਮ, ਨੈਤਿਕਤਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਵਿਰਾਸਤੀ ਜਾਂ ਅਤੀਤਭਾਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ।

ਦਰਅਸਲ ਧਾਰਾ- 377 ਉਪਰ ਬਹਿਸ ਸਮਲਿੰਗਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਅਤੇ ਸੋਚਣਯੋਗ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ। ਮੁੱਦਾ ਕੇਵਲ ਲਿੰਗਕਤਾ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਸਮਾਜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾਏ ਰੱਖਣ ਤੇ ਆਪਣੀ ਦੇਹ ’ਤੇ ਆਪਣਾ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਦਾ ਵੀ ਹੈ। ਲੜਾਈ ਅਲੱਗ ਬਣੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਹੈ, ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਸਮਾਜਿਕ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਇਸ ਹੱਕ ਨੂੰ ਨਕਾਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੀ ਲਿੰਗਕਤਾ ਦਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਜਾਤ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਅਤੇ ਗੋਤ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵਿਆਹ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਬੱਝਣ ਵਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਅਲੱਗ ਹੈ? ਬੇਸ਼ੱਕ ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰੇਮੀ ਜੋੜਿਆਂ ਅਤੇ ਸਮਲਿੰਗਕਾਂ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਭਿੰਨਤਾ ਵੀ ਹੈ ਪਰ ਸਮਾਨਤਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਇਹ ਦੋਵਾਂ ਸਮਾਜ-ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਲਈ ਖ਼ਤਰੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੇਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਦੂਜਾ ਕੀ ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਫ਼ੈਸਲਿਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਕੇ ਸਮਾਜ ਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੰਡਿਤ ਕਰਨਾ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ, ਇਹ ਸੋਚ-ਵਿਚਾਰ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ। ਸਮਾਜ-ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਸੱਤਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹਿੱਤ ਸਮਲਿੰਗਕਤਾ ਦੀ ਵੈਧਤਾ-ਅਵੈਧਤਾ ਨੂੰ ਸੰਕੀਰਣ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਵੇਖਦਿਆਂ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਹੁਮਤਵਾਦ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਪੁਰਾਤਨ ਇਤਿਹਾਸ, ਮਿਥਿਹਾਸ ਜਾਂ ਮੂਰਤੀ/ਚਿੱਤਰਕਲਾ ਵਿੱਚ ਸਮਲਿੰਗਕਤਾ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣਾਂ ਦਾ ਹੋਣਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਮਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਅਜਿਹੇ ਤਰਕ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਸਮਲਿੰਗਕ ਹੁਣ ਕਿਤੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਹਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਅਪਰਾਧ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਰ ਦੇਣ ਨਾਲ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਸਮਲਿੰਗਕਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਭ ਪਾਸੇ ਫੈਲ ਜਾਵੇਗਾ ਜਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਅਪਰਾਧ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਨਾਲ ਇਹ ਬਿਲਕੁਲ ਲੁਪਤ ਹੋ ਜਾਣਗੇ ਜਦਕਿ ਸੱਚਾਈ ਇਸ ਤੋਂ ਐਨ ਉਲਟ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਸਮਲਿੰਗਕਤਾ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸਮਲਿੰਗਕਤਾ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਘੋਖਦੀ ਕਿਤਾਬ ‘ਹੋਮੋਸੈਕਸੁਐਲਟੀ: ਫਰੀਡਮ ਟੂ ਫਾਰ’ ਅਨੁਸਾਰ ਜਦੋਂ ਉੱਥੇ ਮਰਦ ਦੀ ਬਰਾਬਰੀ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਤਹਿਤ ਨਾਰੀ ਮਰਦ ਬਣਨ ਦੇ ਨਾਮ ’ਤੇ ਆਪਣੇ ਕਾਰ-ਵਿਹਾਰ ਤੇ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਵਿੱਚ ਅਧਿਕ ‘ਮਰਦਾਨਾ’ ਹੋਣ ਲੱਗੀ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਵੇਸ਼ ਭੂਸ਼ਾ ਤੇ ਵਿਹਾਰ ਮਰਦਾਂ ਵਰਗਾ ਹੋਣ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਨਾਰੀ ਦਾ ਜੋ ਨਾਰੀਤਵ ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਉਤੇਜਨਾ ਤੇ ਆਕਰਸ਼ਣ ਦਿੰਦਾ ਸੀ, ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਲੁਪਤ ਹੋਣ ਲੱਗਾ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨੇ ਮਰਦ-ਮਰਦ ਦੇ ਸਮਲਿੰਗੀ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਨਾਰੀ ਆਪਣੇ ਪਿਤਰਕੀ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਅਤੇ ਪਛਾਣ ਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਾਰਨ ਆਪਣੀ ਦੈਹਿਕਤਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਮਲਿੰਗੀ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤਲਾਸ਼ਣ ਲੱਗੀ। ਕਈ ਚਿੰਤਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ‘ਫੀਲਗੁੱਡ’ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ। ਡੈਨਿਸ ਅਲਟਮੈਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ‘ਹੋਮੋਸੈਕਸੁਅਲਾਈਜੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਅਮਰੀਕਾ’ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਸੱਤਾ ਦੀ ਅਧਿਕ ਦਖ਼ਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਕਾਰਨ ਅਸਿਹ ਤੇ ਅਤਿਭਾਵੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਵਿਆਹ ਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਨੀਂਹ ਹਿਲ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਮਲਿੰਗਕਤਾ ਦਾ ਵਿਆਪਣਾ ਸੁਭਾਵਿਕ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੇ ਸਮਲਿੰਗਕਤਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਮਾਜ-ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸੰਕੋਚ ਨੂੰ ਖੀਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਸਮਲਿੰਗਕਤਾ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ‘ਹੋਮੋ-ਫੋਬੀਆ’ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਹਿ ਕੇ ਖਾਰਜ ਕੀਤਾ ਜਾਣ ਲੱਗਾ।

ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਵੀ ਪਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਸਮਲਿੰਗਕ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨ ਵਿਧੀ ਤੋਂ ਖ਼ੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਉਹ ਇਸ ਕੁਚੱਕਰ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਮਲਿੰਗਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਅਦ੍ਰਿਸ਼ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਬਦ ਦਾਸਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਕਲਪ ਨਹੀਂ, ਵਿਚਲਨ ਹੈ। ਇਹ ਜਮਾਂਦਰੂ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸਮਾਜਿਕ ਹੈ, ਭਾਵ ਸਮਲਿੰਗਕਤਾ ਨੂੰ ਰੱਬ ਜਾਂ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਨੇ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਲੋਕਾਂ ਜਾਂ ਸਮਾਜ ਨੇ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਅਰਬਾਂ ਰੁਪਏ ਦੇ ਸੈਕਸ ਉਦਯੋਗ ਦੀ ਪੂੰਜੀ ਅਤੇ ਸੱਤਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਦੰਡ ਸੰਹਿਤਾ ਦੀ ਧਾਰਾ- 377 ਦੀ ਬਹਿਸ ਦੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿੱਚ ਰੂਥ ਵਨੀਤਾ ਤੇ ਸਲਮਾਨ ਕਿਦਵਈ ਦੀ ਸਹਿ-ਸੰਪਾਦਿਤ ਕਿਤਾਬ ‘ਸੇਮ ਸੈਕਸ ਲਵ ਇਨ ਇੰਡੀਆ’ ਦੀ ਇੱਥੇ ਚਰਚਾ  ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਤਨ ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ, ਪਾਲੀ ਜਾਤਕ, ਪੰਚਤੰਤਰ ਤੇ ਕਾਮਸੂਤਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪੁਰਾਣ, ਕਥਾ ਸਰਿਤ ਸਾਗਰ, ਕ੍ਰਤਿਵਾਸ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਰਦੂ ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿੱਚ ਅਮੀਰ ਖ਼ੁਸਰੋ, ਬਰਨੀ, ਬਾਬਰਨਾਮਾ, ਮੀਰ ਤਕੀ ਮੀਰ, ਨਜ਼ੀਰ ਅਕਬਰਾਬਾਦੀ ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਹਿੰਦੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਹਿਤ ਪ੍ਰਸੰਗਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਮਲਿੰਗਕਤਾ ਦਾ ਵਜੂਦ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਮਿਆਂ ਤੋਂ ਚੱਲਿਆ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਮਲਿੰਗਕ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਚਾਹੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਨਾਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਪਰ ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪੜਤਾੜਿਤ ਜਾਂ ਅਪਰਾਧੀ ਨਹੀਂ ਗਰਦਾਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਾਨੂੰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਵੇਖਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਤਾਂ ਹੀ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚ  ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਅਨੁਭਵ ਪ੍ਰਤੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਤੇ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਆਵੇਗੀ ਤੇ ਆਪਸੀ ਬਾਤਚੀਤ ਰਾਹੀਂ ਕਾਨੂੰਨ ਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਸਹੀ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਝਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਪੈਦਾ ਹੋਵੇਗੀ। ਸਾਨੂੰ ਸਮਲਿੰਗਕਾਂ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਹੋਂਦ ਸਿਆਣਦਿਆਂ ਕਿਸੇ ਆਮ ਦੂਜੇ/ਪਰ ਵਾਂਗ ਸੰਵਾਦ ਰਚਾਉਣ ਦੀ ਪਹਿਲ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ। ਉਤਰ-ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਤੇ ਉਤਰ-ਆਧੁਨਿਕ ਰੁਝਾਨਾਂ ਅਧੀਨ ਕਾਨੂੰਨ ਤੇ ਸਮਾਜ-ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੀ ਪੂਰਕਤਾ ’ਚੋਂ ਸਮਝਣਾ ਹੋਵੇਗਾ  ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ-ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਤਰਲਤਾ, ਵਿਭਿੰਨਤਾ, ਬਹੁਵੰਦਤਾ ਤੇ ਬਹੁਵਚਨਤਾ ਦੀ ਖ਼ਾਸੀਅਤ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰੇਮ, ਸਹਿਹੋਂਦ ਤੇ ਸਹਿਜ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਖ਼ਾਸਾ ਮੰਨਦੀ ਹੈ। - ਮਨਮੋਹਨ, ਸੰਪਰਕ: 08283948811